Franchise Vermeli Misiniz?

Toptancı ve perakendecilere ürün veren birçok marka sahibi daha mağazalaşmadan franchise verme hayallerine kapılır. Yada henüz 2 mağazası varken franchising sistemine geçmek ister. Bilmiyorum, belki de söylemesi zor olduğu için gizemli geliyor ve franchising’de keramet var zannediyor olabilirler.

Franchising’in ne olduğunu uzun uzadıya anlatacak değilim. Google’a “franchising, franchise, franchisee, franchisor” kelimelerini yazarak epey bir bilgi edinebilirsiniz. Bu alanda araştırma yapıyorsanız franchising konusunu ele aldığım (aşağıda linkleri bulunan) iki makaleyi de okumanızı öneririm.

·         http://muratsaylan.blogspot.com/2009/10/franchisinge-fransz-kalmayn.html
·         http://muratsaylan.blogspot.com/2005/09/franchising-bayilige-kars.html

Bana bazen müşterilerim, bazen de okuyucularım “franchise vermeli miyim?”, “franchising sistemi kurmalı mıyım?” diye soruyor. Bu yazımda buna cevap vereceğim.

Franchising için kısaca; “markanız için açtığınız mağazanın aynısından başka bir girişimcinin (ki bu genelde esnaftır) açmasıdır” denebilir.

Kendine ait bir mağazalar zinciri olan firma, neden franchise vererek başka bir girişimcinin aynı mağazadan açmasına izin verir?

·         Öncelikli sebep para kazanmaktır. Mağazalar zincirinin halkası olmak isteyen girişimci önce “sisteme giriş parası” ödemeyi ve sonra da periyodik olan “marka kullanım bedeli” ödemeyi kabul eder. Bu ödemeler franchising’in ruhunda olan ve genel kabul görmüş ödemelerdir. Bu ödemeler franchise veren firma (franchisor) için direkt kar hanesine yazılacak gelirlerdir.

·         Franchise mağazasından satılacak tüm mallar firmadan (franchisor’dan) alınacağı için neredeyse 100 bayiye eşdeğer bir satış noktası kazanılmış olur. Üstelik franchise mağazası açacak girişimciyle imzalanacak “franchising sözleşmesi” sayesinde girişimci (franchisee) ödemelerini tıkır tıkır yapmayı taahhüt etmektedir. (Nasıl etmesin? Genelde franchisee’den yıl içinde alacağı mallara karşılık sıralı çekler alınır. Böylece yıl içinde franchisor’dan en az ne kadarlık mal alması gerektiği dikte edilmiş olur)

·         Franchising vererek mağazalar zincirinizi daha hızlı ve daha zahmetsiz yaygınlaştırmanız da pazardaki payınızı artırmanız açısından çok caziptir.

Bu sebepler kendi mağazalarını açmış ve perakendecilikte büyüme hedefi olan bir firma için franchising vermeye başlaması için yeter de artar gibi görünür.

Ama kazın ayağı öyle değildir. Franchising sisteminizin başarılı olması için hep alan değil, veren de olmalısınız. Franchising sisteminde başarı için frachisor ile franchisee’nin kader birliği yapması gerektiğini bilmelisiniz. Franchisee’nin açtığı mağazayı kendi mağazanız gibi görmelisiniz. Büyük umutlarla mağazanızdan açan girişimcinin (franchisee’nin) başarılı olması ve yaptığı yatırımdan tatmin olması için franchising sisteminizi çok iyi kurgulamalısınız.

Zira, sizin mağazanızı ve markanızı bölgesine taşımak isteyen girişimci olmasa büyük bir ihtimalle siz o bölgede çok uzun süre mağaza açmayacaksınız. Sisteme giriş bedelini ödeyen, mağaza dekorasyonunu sizin istediğiniz şekilde ve kendi cebinden ödeyerek yapan, mağazayı sizin istediğiniz şekilde işleten, sadece sizden mal alarak satan, markanızı o bölgede var eden, sizin başarınız kadar başarılı olabileceğini bilerek mali kaderini sizin ellerinize bırakan, sizin hazırladığınız franchising sözleşmesine hiç itiraz etmeden imza attığı için kıpırdayacak alanı ve cesareti kalmayan, size ve markanıza inanarak yatırım yapmış bir insana (franchisee’ye) karşı kendinizi borçlu hissetmeyecekseniz hiç franchising sistemi kurmayın derim. Günaha girersiniz.

Sizden franchise alan girişimciler genelde son birikimlerini size yatırmış olacaklardır. Yıllarca biriktirdikleri paralarla aldıkları evi, dükkanı, tarlayı, bilezikleri satarak sizin mağazalar zincirinizin halkası olmayı seçmişlerdir. Sebebi de sizin mağazalarınızdan birini açarak çok para kazanacaklarını hayal etmeleridir. Eğer onlara yalan yanlış veya abartarak bir kazanç modeli sunduysanız, daha altı ay geçmeden zararda olduğunu ve kara da geçmesinin imkansız olduğunu görecek olan girişimcinin bedduasını alırsınız.

Günümüzde perakendeciliğin “P”sinden, hesabın “H”sinden anlamayan, şans eseri açtığı 2 mağazayı dahi zor işleten birçok firma “franchising sistemi” kurmakta ve ağına girişimci çekmek için allı pullu reklamlar yapmaktadır.

Vicdanlı ve ahlaklı bir patronsanız franchising sistemine geçmeden önce, sizden franchise alanlara, karlı ve zevkli bir mağaza açacaklarının garantisini, önce kendinize vermeniz gerekir. Franchise vermeye başlamadan önce; mağaza fizibilitesi, lokasyon seçimi, mağaza konsepti, mağaza işletmesi, mağazalar zincirine servis, kampanya yönetimi, tüketici içgörüleri ve perakendecilik alanlarında kompetan olmanız gerekir. Bunun için de en az 5 yıldır kendi mağazalarınızı açıyor ve yönetiyor olmanız şarttır. Ancak böyle bir tecrübeden sonra karlı mağazacılık yapmayı öğrenebilir ve öğretebilirsiniz.

Perakendecilik dünyanın en zor işlerinden birdir. Yabancılar “retail is detail” der. Hakikaten perakendecilik binlerce detaydan oluşur ve başarılı bir mağazacılık için bu binlerce detayı hem iyi bilmek hem de iyi yönetmek gerekir. Bunun için de önce kendi mağazalarınızda perakendeciliği öğrenmeniz sonra franchising sistemi kurarak girişimcilere perakendeciliği öğretmeniz gerekir.

Franchisee’lerinizin daha iyi cirolar yapması için reklam faaliyetleri yürütmeyecekseniz, tüm kampanyaları kendi mağazalarınız için yapacaksanız, franhisee’nin personelini eğitmeyecekseniz, ilk çıkan malları franchisee’ye göndermeyecekseniz, franchisee’lerinizden iade almayacaksanız, franchisee’lerinizi düzenli olarak ziyaret etmeyecekseniz, empati yeteneğiniz yoksa “franchising sistemi” kurup da günaha girmeyin derim.

Zaten, mağazalar zincirinizi sağlıklı bir şekilde yaygınlaştırmak ve markanızı daha değerli kılmak için değil de, parası olan girişimcileri yakalamak için franchising sistemi kurmak istiyorsanız, kendinize ait olan mağazalarda da başarılı olmanız imkânsızdır. Çünkü perakendeciliğe bakış açınız çarpıktır.

Franchising sistemine geçmeden önce perakendecilikte başarılı olmayı ve uzmanlaşmayı deneyin. Kar üretebiliyor, müşteri biriktirebiliyor ve kredi çekmeden yaygınlaşabiliyorsanız franchise verme zamanınız gelmiş demektir. Kendi mağazalarınızda başarılıysanız, franchisee’niz de kendi mağazasında başarılı olacaktır.

Web sitem: www.muratsaylan.com