Strateji kelimesini oldum olası çok fiyakalı bulurum. Bu
kelimeyi kullananları daha bir dikkatle dinlerim. İçinde strateji kelimesi
geçen fikirleri daha çabuk kabullenirim. Anlayacağınız stratejik bir önyargım
var.
A- Bu önerdiğiniz proje
stratejik mi?
B- Kesinlikle...
A- Öyleyse alıyorum.
Şaka bir yana, strateji kelimesi iş dünyasının yerli yersiz
en fazla kullandığı kavram oldu. Böyle olunca da, “strateji”yi ele almamız ve
mıncıklamamız farz oldu.
Öncelikle stratejinin ansiklopedik anlamına bakalım;
Strateji, latince yol, çizgi veya yatak anlamına
gelen “strate” kelimesinden türemiştir. İngilizcedeki “street” ile akrabadır.
Tarihte savaş ve politika terimi olarak kullanılmıştır. Zafer için izlenecek
yolu ve/veya yöntemi ifade eder.
Günümüzdeki anlamı, özellikle iş
dünyasındaki anlamı biraz daha zenginleşmiştir. Şirketler için strateji;
belirlenen vizyona daha erken, daha sağlıklı ve rekabetten sıyrılmış olarak
ulaşmak için, şirket politikası ve misyonu çerçevesinde belirlenen eylem planı
ve şirket kaynaklarını yönlendirme programıdır.
Strateji, hedefe rakiplerden daha önce ulaşmak için
geçilmesi planlanan yoldur.
Strateji, hedefe rakiplerden daha etkili atış yapmak
için seçilen silahtır.
Strateji, yeni olanı, farklı olanı denemekle
ilgilidir. Sürpriz yapmakla, şaşırtmakla ilgilidir. Unutulmuş olanı kullanmakla
ilgilidir. Stratejiyi strateji yapan, içinde barındırdığı yeniliklerdir,
sıradışı çözümlerdir, denenmemiş uygulamalardır.
Strateji, taklit ile değil, orijinallikle ilgilidir.
Strateji kimi rakip seçeceğini bilmektir. Rakipleri
tek tek geçerek, emin adımlarla liderliğe ilerlemektir.
Strateji, rekabetteki eşitliği bozmaktır. Avantaj
yakalamaktır. Strateji centilmenlik içermez. Strateji rakibinizi rahatsız
etmiyorsa strateji değildir.
Stratejinin karşıtı konvansiyoneldir. Geleneksel veya bildik
uygulamalardır. Rutinliktir. İş dünyasında “strateji” kelimesi
rutinleşmiş uygulamlara hareket getirmek için kullanılmaktadır. Dikkat
ederseniz, iş dünyamızda;
·
Planlama var, bir de Stratejik Planlama var.
·
Yönetim var, bir de Stratejik Yönetim var.
·
Pazarlama var, bir de Stratejik Pazarlama var.
·
İletişim var, bir de Stratejik İletişim var.
Eyleme ve veya kavrama “stratejik” kelimesinin eklenmesi,
sorumlu kişiye gaz vermekten başka bir şey değildir. Çünkü her şirketin, her
adımı zaten stratejik olmak zorundadır.
(Ara bilgi: Yukarıda açıkladığım sebeplerden dolayı reklam
ajansları Stratejik Planlamacı değil, İletişim Stratejisti aramalıdır.)
Strateji kelimesini süs olarak kullanmaktan vazgeçip, her
eylemimizde gerçekten kullanmalıyız.
Şirketlerimiz strateji yoksuludurlar. Laf olsun torba dolsun
niyetine vizyon, misyon, politika belirlerler. Strateji diye, yaratıcı fikir
içermeyen rakipleri şaşırtmayan, suya sabuna dokunmayan, rutini tekrarlayan
yıllık planlama yaparlar.
Tarihte savaş meydanına kılıçla gitmişiz, rakip karşımıza
tüfekle gelince “tüfek icad olundu mertlik bozuldu” demişiz. Savaş alanına
topla gitmişiz, tepemize uçaklarla bomba atılmış (ki tarihte ilk hava
bombardımanı bize karşı düzenlenmiştir) düşmanı namertlikle suçlamışız.
Osmanlının son dönemlerinde konvansiyonel silahları kullanan hep biz olmuşuz,
stratejik silahları keşfedip kullananlar da hep düşmanlarımız olmuş.
Devletimiz 1940’lı yıllardan beri 5 yıllık planlar yapar ama
1960’da kurtarmaya gittiğimizde kişi başı geliri 200 $ olan Güney Kore’nin
bugünkü seviyesine bizi çıkaramaz. Çünkü planlamaların hepsi geçmiş ihtiyaçları
karşılamakla ilgilidir, gelecekteki ihtiyaçları karşılamakla değil. Planlamacı
bürokratlarımızın hepsi konvansiyonel düşünce yapısına sahiptir, bu yüzden
stratejik planlamalar yapma ihtiyacı duymamışlardır.
Geleneklerimizde, kültürümüzde stratejiye uzak olabiliriz,
ama bugünün vahşi rekabet ortamında stratejiye uzak olamayız. Markalarımız için
de, ülkemiz için de liderliğe oynayan, farklılık yaratacak, bizleri
zenginleştirecek stratejilere ihtiyacımız var.
Nasıl strateji oluşturacağız?
Her insanın, firmanın, markanın, ülkenin vizyonu,
hedeflerinin niteliği ve niceliği ile orantılıdır. Strateji, hedefe ulaşmak
için seçilen yöntemdir. Ekonomik konjonktüre, rakiplere, tüketicilere,
kaynaklara, kapasiteye, trendlere, tedarikçilere, aracılara ....vb
parametrelere göre strateji belirlenir. Strateji oluşturmak için iyi bir araştırmacı
ve veri toplayıcı olmak gerekir?
Strateji, çok boyutlu analizler ışığında kısa, orta ve uzun
vadeli olarak belirlenmelidir. Vizyon, uzun vadede ulaşılmak istenen konumdur.
Strateji bu konuma ulaşmak için hangi silahları kullanacağınızı, hangi yolları
kat edeceğinizi belirlemektir. Ya da yepyeni yollar keşfetmektir.
“...ya bir yol bulacağız, ya da yeni bir yol açacağız”
Büyük İskender
İşletmelerin vizyonsuzlukları veya zamanla vizyonlarından
uzaklaşması, onları atalet duygusuna yönlendirmektedir. Halbuki vahşi rekabet
ortamında iş dünyasının her gün yeni ve farklı silahlara ihtiyacı var.
Stratejik silahlara...
Koyduğunuz vizyona ulaşmak için stratejinizi değişen
koşullara göre sürekli revize edebiliyorsanız ve stratejik silahlarla
kaynaklarınızı güçlendirebiliyorsanız, başarıyı yakalarsınız.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder